07.03.2006 r. - Archiwalne zdjęcie

     Do parafialnego archiwum trafiło niedawno ciekawe zdjęcie przedstawiające nasz kościół wraz z otaczającym go terenem. Wykonane zostało na pewno w latach 30. XX wieku, ale dokładna data nie jest znana. Podobne ujęcie zdobiło ponoć jedną z dawnych tomaszowskich pocztówek.

Odnalezienie zdjęcia jest dobrą okazją do dalszego ustalania szczegółów związanych z historią kościoła i parafii Najświętszego Serca Jezusowego. Podczas oglądania fotografii pojawiło się kilka pytań:

1. Kiedy teren przykościelny został ogrodzony parkanem?

     Dzięki znajomości tej daty można by również łatwo ustalić rok, w którym fotografia została wykonana. Widać na niej bowiem, że trwają prace przy montażu parkanu. Jak wiadomo duża część obecnego ogrodzenia kościoła pochodzi z nieistniejącej cerkwi, znajdującej się niegdyś na Pl. Kościuszki. Pisząc o ogrodzeniu warto zwrócić uwagę, że wzór parkanu znajdującego się od ul. ks. J. Popiełuszki różni się od tego stojącego przy ul. Spalskiej. Oznacza to, że teren otaczający cerkiew był znacznie mniejszy od terenu nowego katolickiego kościoła.

     Prawosławna świątynia została rozebrana w 1925 roku, ale wówczas nie było jeszcze parafii Najświętszego Serca Jezusowego. Śladem po zniszczonej cerkwi przez kilka, a może kilkanaście lat było ogrodzenie stojące na Pl. Kościuszki. Widać je na zamieszczonej obok pocztówce. Kościół NSJ został poświęcony w 1929 roku, ale prawdopodobnie jeszcze dłuższy czas po wybudowaniu świątyni teren przykościelny ogrodzony był prowizorycznym, drewnianym płotem. Na zdjęciu widać bowiem, że plac jest już zagospodarowany, rosną na nim niewielkie drzewa, widać ogród, w którym ponoć bardzo lubił pracować ks. Antoni Machnikowski – pierwszy proboszcz, przy kościele stoi żywopłot, a po frontowej ścianie pnie się dzikie wino. Takie urządzenie terenu musiało trwać kilka lat. Ile? Trudno dziś powiedzieć. Być może jest ktoś, kto wie lub pamięta, w którym roku kościół Najświętszego Serca Jezusowego ogrodzono parkanem, znajdującym się tu do dziś?

2. Kiedy zostały wykonane boczne wejścia do kościoła?

     Na zdjęciu widać wyraźnie, że do kościoła prowadzą tylko jedne drzwi (oczywiście poza tymi wiodącymi przez zakrystię i – z drugiej strony – przez tzw. skarbiec). W miejscu dzisiejszych bocznych wejść znajdują się okna. Ich pozostałości można obecnie zobaczyć nad drzwiami znajdującymi się po obydwu stronach kościoła.

      Na wykonanie dodatkowych wejść prowadzących do kościoła zdecydowano się na pewno przed rokiem 1959. Z tego roku pochodzi bowiem zamieszczone obok zdjęcie komunijne, na którym dobrze widać boczne drzwi. Jednak znajdująca się na nich farba została już mocno nadgryziona zębem czasu, co wskazuje na to, że wejścia zostały wykonane co najmniej kilka, a prawdopodobnie kilkanaście lat wcześniej. Czyżby jeszcze przed wojną? Czy ks. Machnikowski wiedząc już, że budowa nowego kościoła szybko się nie rozpocznie (w efekcie nie rozpoczęła się nigdy), postanowił ułatwić wiernym wchodzenie do kościoła i zdecydował się na wykucie drzwi? A może zostały one wykonane później, za czasów innego proboszcza?

3. Komu lub czemu była poświęcona tablica widoczna po lewej stronie od głównego wejścia do kościoła (zaznaczona na zdjęciu poniżej czerwoną strzałką)?

      Dziś w tym miejscu znajduje się tablica upamiętniająca ks. Antoniego Machnikowskiego. Być może poprzednia tablica była poświęcona budowniczym kościoła, albo pierwszemu łódzkiemu biskupowi – Wincentego Tymienieckiemu, który zmarł w 1934 roku? Są to jednak niczym nie poparte domysły, ale być może żyją osoby, które znają prawidłową odpowiedź na to pytanie?

     Nasza parafia powstała 77 lat temu. Jej historia nie jest więc bardzo długa, a już pojawiają się pytania, na które nie znamy odpowiedzi. Nie pozwólmy, aby kolejne epizody z dziejów kościoła i parafii odeszły w zapomnienie. Postarajmy się wspólnie odtworzyć jak najwięcej szczegółów z naszej lokalnej historii.

     Zapewne czytelnikami tego tekstu są w większości osoby, które nie pamiętają początków naszej parafii. Spróbujcie wykorzystać wiedzę starszego pokolenia i zapytajcie jego przedstawicieli o odpowiedzi na wyżej postawione pytania. Być może podczas rozmowy babcie i dziadkowie opowiedzą inne historie dotyczące parafii, którymi warto podzielić się z innymi?

Zapraszamy do wspólnego odtwarzania historii naszej parafii!!

Piszcie na adres:

em-pe@tlen.pl (Maria Papiernik)

Powrót na górę